ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΕ ΜΕ ΕΠΙΤΥΧΙΑ ΤΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΝΗΛΙΚΩΝ ΤΟ (ΚΔΒΜ) ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΜΟΥΖΑΚΙΟΥ

Το Κέντρο Δια Βίου Μάθησης (ΚΔΒΜ) του Δήμου Μουζακίου ολοκλήρωσε με επιτυχία – μεταξύ άλλων – το εκπαιδευτικό πρόγραμμα ενηλίκων «Αξιοποίηση Πολιτιστικής Κληρονομιάς» στο Μουζάκι και στο Φανάρι, με εκπαιδεύτρια την κυρία Τσουλά Βασιλική. Στα πλαίσια του προγράμματος στο Φανάρι η εκπαιδευτική ομάδα είχε την ευκαιρία να επισκεφθεί, με σκοπό τον εντοπισμό και καταγραφή τοπικών πολιτισμικών μνημείων, το Λαογραρικό Μουσείο/Μουσείο Κεραμικής Τέχνης, το Ναό του Αγίου Σεραφείμ, την εκκλησία Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου καθώς και το Βυζαντινό Κάστρο του Φαναρίου. Το Φανάρι, λόγω της κομβικής γεωγραφικής του θέσης υπήρξε οικονομικό και πνευματικό κέντρο της περιοχής της Θεσσαλίας απ’ τα ομηρικά έως και τα νεότερα χρόνια. Είναι λοιπόν ένας τόπος πλούσιος σε υλικά και άυλα πολιτισμικά αγαθά – όπως άλλωστε και η ευρύτερη περιοχή.
 Το Λαογραφικό Μουσείο φιλοξενείται σ’ ένα πετρόκτιστο κτίριο του Δήμου, στην είσοδο του χωριού ενώ δίπλα του  βρίσκεται και ένα παραδοσιακό καμίνι. Τα εκθέματά του, παραταγμένα σε θεματική σειρά, μας ‘‘αφηγήθηκαν’’ τις ιστορίες τους δια στόματος του καταδεκτικού και φιλόξενου κυρίου Φλωρίδη – ψυχή του Μουσείου. Είναι πραγματικά απορίας άξιο πώς μέσα σε ένα χώρο λίγων τετραγωνικών μέτρων βρίσκεται ταξινομημένη η ιστορική πορεία τόσων απλών αλλά και επίσημων ανθρώπων ενός αξιόλογου τόπου. Το ‘‘μπισίκι’’ (παιδική κούνια) και η πρώτη μητροπολιτική αμφίεση του Σεβασμιότατου Μητροπολίτη Σταγών και Μετεώρων κ. Σεραφείμ, τα ράσα ιερέων που υπηρέτησαν το χωριό, οι στολές αξιωματούχων που διατέλεσαν στο Φανάρι, οι καθημερινές και επίσημες φορεσιές των γυναικών του χωριού, τα σκεύη που χρησιμοποιούσαν στο νοικοκυριό τους, ο τροχός των Φαναριωτών ‘‘τσουκαλάδων’’ του περασμένου αιώνα και τόσα άλλα.
Λίγο πριν την είσοδο του χωριού, στη θέση όπου μαρτύρησε το 1601 ο ιερομάρτυρας Σεραφείμ, βρίσκεται η επιβλητική, πλήρως ανακαινισμένη εκκλησία Βυζαντινού ρυθμού        αφιερωμένη στον Άγιο. Σε παρακείμενο μικρό οικοδόμημα εκτίθεται η μεγάλη άσπρη πέτρα του μαρτυρίου του και η ζωγραφική του αναπαράσταση. Η επίσκεψή μας εκεί μας έδωσε την ευκαιρία να συζητήσουμε για τη συνεισφορά των Φαναριωτών, τόσο κατά την ανέγερση του Ναού (χτίστηκε το 1930 με πρωτοβουλία του Μητροπολίτη Ιεζεκιήλ) όσο και κατά την πρόσφατη ανακαίνισή του, αλλά και γενικότερα για τη μέριμνα των κατοίκων και των απόδημων συγχωριανών τους για την προστασία και αξιοποίηση της πολιτιστικής τους κληρονομιάς.
Ιδιαίτερα επιβλητική και η εκκλησία του Αη – Γιάννη, παρά το μικρότερο μέγεθός της από την προηγούμενη. Χτισμένη το 1873 σε ρυθμό τρίκλιτης βασιλικής, εντυπωσιάζει με το εξαίρετο ξυλόγλυπτο τέμπλο της, το οποίο φέρει ημερομηνία κατασκευής το 1882. Το πέτρινο καμπαναριό της κτίστηκε το 1886. Μεγάλο ενδιαφέρον παρουσιάζουν και οι αγιογραφίες του Ναού, τα τεχνοτροπικά στοιχεία (κοντόσωμες μορφές με στρογγυλά πρόσωπα) των οποίων παραπέμπουν στους αγιογράφους της Σχολής της Σαμαρίνας – μικρό χωριό κοντά στα Γρεβενά - που διέπρεψαν κυρίως κατά τη διάρκεια του 18^ου και 19^ου αιώνα σε όλη την ελληνική επικράτεια. Αυτό το διάστημα βρίσκεται σε εξέλιξη η συντήρηση της διακόσμησης του Ναού.
Τόσο η εκκλησία του Αγίου Σεραφείμ όσο και του Αη – Γιάννη εικάζεται ότι έχουν κτιστεί πάνω στα ερείπια αρχαίων ναών. Της θεάς Δήμητρας η πρώτη, του θεού Απόλλωνα η δεύτερη. Πάντως, οι πεσμένοι αρχαίοι κίονες στον αύλιο χώρο και των δύο εκκλησιών μαρτυρούν τη μακραίωνη πολιτιστική κληρονομιά που κουβαλάει ο τόπος αυτός.
Η επίσκεψή μας στο Βυζαντινό Κάστρο του Φαναρίου μας ταξίδεψε πίσω στους αιώνες. Δεσπόζει στα ανατολικά του οικισμού πάνω σε λόφο, θέση στρατηγικής σημασίας που μαρτυρεί ότι αποτέλεσε ορμητήριο για τους εκάστοτε κατακτητές ή τοπικούς άρχοντες που ήλεγχαν την περιοχή από το 13^ο αιώνα (πρώτη αναφορά στο Φανάρι και το κάστρο του γίνεται σε αυτοκρατορικό χρυσόβουλλο του 1289 μ.Χ.) έως και την απελευθέρωση της Θεσσαλίας από τους Τούρκους το 1881. Τα έντονα καιρικά φαινόμενα και οι επεμβάσεις του ανθρώπινου παράγοντα (απόσπαση λίθων από τις τοιχοποιίες για την κατασκευή κατοικιών, αρμολογήματα σε τυχαίες θέσεις και χωρίς εξειδικευμένες γνώσεις, κ.λπ.) δημιούργησαν στο πέρασμα των χρόνων φθορές και βλάβες στην ανωδομή που παρουσίαζε το μνημείο. Με πιστώσεις του Β΄ και Γ΄ ΚΠΣ η 7^η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων υλοποίησε εργασίες αναστύλωσης διαφόρων τμημάτων του Κάστρου. Στερεώθηκαν το κτίριο της πυριτιδαποθήκης και οι δύο δεξαμενές - η υπέργεια στεγάστηκε – αποκαταστάθηκαν οι λιθόστρωτοι διάδρομοι, οι κλίμακες ανόδου στις επάλξεις και ανακατασκευάσθηκε το δυτικό τμήμα των επάλξεων και του περιδρόμου. Η εγκατάσταση εξωτερικού ηλεκτροφωτισμού του κάστρου επιβάλει την παρουσία του στη Δυτική Θεσσαλία ακόμη και τη νύχτα. Με την ένταξή του στο πρόγραμμα ΕΣΠΑ η 19^η ΕΒΑ υλοποιεί εργασίες για την αποκατάσταση τμημάτων του τείχους και της πυριτιδαποθήκης καθώς και τη συντήρηση – προστασία των αρχιτεκτονικών λειψάνων που ήλθαν στο φως με τη διενέργεια ανασκαφικών εργασιών.
Συγκίνηση προκάλεσαν τα λόγια αρκετών ηλικιωμένων εκπαιδευομένων μας όταν, μπαίνοντας στο κάστρο από την τοξωτή πύλη στη νότια πλευρά του, έδειξαν το χώρο αριστερά και είπαν ότι μικρά παιδιά, στα χρόνια του εμφύλιου πολέμου, οι γονείς τους τους έφερναν να κοιμηθούν εκεί τα βράδια φροντίζοντας για την προστασία τους. Στην είσοδο του κάστρου μας υποδέχτηκαν καρτερικά ο φύλακας και η συνεπιβλέπουσα του έργου αποκατάστασης αρχιτέκτων κυρία Φαραζούμη Σοφία. Οφείλουμε να ευχαριστήσουμε αυτούς τους ανθρώπους, καθώς και την προϊσταμένη της 19^ης ΕΒΑ κυρία Μαντζιανά, όπως και τον αρχαιολόγο κύριο Καλογερούδη, οι οποίοι πρόθυμα ήρθαν σε συνεννόηση μαζί μας για τη διευκόλυνση της επίσκεψής μας.