Δεν συζητείται από κανέναν θέμα παράτασης του ελληνικού προγράμματος πέραν της 20ής Αυγούστου

Η ευρωζώνη θα καταρτίσει ένα σχέδιο ελάφρυνσης του κρατικού χρέους της Ελλάδας το οποίο θα είναι αξιόπιστο για τις αγορές και θα συνίσταται στην επιμήκυνση του χρόνου αποπληρωμής των δόσεων των δανείων που χορηγήθηκαν στο πλαίσιο του δεύτερου προγράμματος στήριξης της χώρας, δήλωσε ο πρόεδρος του Eurogroup Μάριο Σεντένο στο πρακτορείο ειδήσεων Reuters το Σάββατο.
Ο Σεντένο παραχώρησε συνέντευξη στο Ρόιτερς μετά τις συνομιλίες, το πρωί του Σαββάτου, μεταξύ αξιωματούχων της ευρωζώνης και του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (ΔΝΤ) στο περιθώριο της συνόδου των υπουργών Οικονομικών και των κεντρικών τραπεζιτών της Ομάδας των Επτά (G7) στο θέρετρο Ουίσλερ του Καναδά.
Στόχος των συνομιλιών ήταν να εξασφαλιστεί στήριξη την ύστατη στιγμή από το ΔΝΤ ως προς την προσφορά ελάφρυνσης του χρέους της Ελλάδας που θα κάνει η ευρωζώνη, προκειμένου να διασφαλιστεί ότι θα θεωρηθεί αξιόπιστη από τις αγορές και θα προσελκύσει επενδυτές στην Ελλάδα μετά το τέλος του προγράμματος την 20ή Αυγούστου. 
Δεν υπήρξε συμφωνία το Σάββατο. Η ευρωζώνη και το ΔΝΤ σκοπεύουν να συνεχίσουν τις συνομιλίες την εβδομάδα που ξεκινά αύριο Δευτέρα, ώστε να είναι έτοιμη προς έγκριση μια συμφωνία την 21η Ιουνίου, όταν οι υπουργοί Οικονομικών της ευρωζώνης θέλουν να οριστικοποιήσουν τις λεπτομέρειες του πακέτου ελάφρυνσης χρέους.
«Συνεχίζουμε να εργαζόμαστε μαζί με το ΔΝΤ, έχουν προγραμματιστεί συναντήσεις ενόψει της 21ης Ιουνίου και όλοι θα πρέπει να είναι απόλυτα βέβαιοι ότι η απόφαση (για την ελάφρυνση χρέους) θα δώσει στην Ελλάδα πρόσβαση στις αγορές (...) από την 20ή Αυγούστου» και πέρα, τόνισε ο Σεντένο, ο πορτογάλος υπουργός Οικονομικών.
Έπειτα από τρία προγράμματα στήριξης από το 2010, τα κράτη μέλη της ευρωζώνης είναι σήμερα οι βασικοί πιστωτές της Αθήνας, με το ύψος των δανειακών χορηγήσεων να έχει φθάσει τα 230 δισεκατομμύρια ευρώ. Το ΔΝΤ είχε συμμετάσχει στα δύο πρώτα προγράμματα, αλλά αρνήθηκε να πάρει μέρος στο τρίτο, έως ότου η ευρωζώνη και το Ταμείο να συμφωνήσουν για το πώς το ελληνικό χρέος, που βρίσκεται σήμερα στο 179% του ΑΕΠ, να γίνει βιώσιμο.
Αν δεν υπάρξει ουσιαστική ελάφρυνση του χρέους της Ελλάδας από την ευρωζώνη οι επενδυτές δεν θα επιστρέψουν στη χώρα διότι θα ανησυχούν για τα δημοσιονομικά της, επιχειρηματολογεί το ΔΝΤ.

Τα συστατικά του πακέτου

Υπάρχει συμφωνία του ΔΝΤ και της ευρωζώνης πως δεν θα υπάρξει «κούρεμα» (μείωση της ονομαστικής αξίας του χρέους) αλλά μόνο επιμήκυνση των περιόδων χάριτος και αποπληρωμής των τοκοχρεολυσίων.
Τον Μάιο του 2016 η ευρωζώνη είχε υποσχεθεί να επιμηκύνει τον χρόνο αποπληρωμής των δανείων και των περιόδων χάριτος ώστε οι ακαθάριστες χρηματοδοτικές ανάγκες της Ελλάδας για τον σκοπό αυτό να μείνουν κάτω από το 15% του ΑΕΠ μετά το 2018 και μεσοπρόθεσμα και κάτω από το 20% κατόπιν.
Τον Ιούνιο του 2017, υπό την ισχυρή πίεση του ΔΝΤ, οι υπουργοί Οικονομικών της ευρωζώνης γνωστοποίησαν ότι είναι έτοιμοι να παρατείνουν τις περιόδους χάριτος και αποπληρωμής των δανείων εντός ενός φάσματος που κυμαίνεται από μηδέν έως δεκαπέντε χρόνια. Οι μέσοι χρόνοι αποπληρωμής είναι σήμερα 32 χρόνια.
Πολλοί διαμορφωτές πολιτικής στην ΕΕ θεωρούν ότι η έγκριση του ΔΝΤ στο πακέτο ελάφρυνσης του χρέους αποτελεί κλειδί για την αξιοπιστία του στα μάτια των αγορών. Ο Σεντένο δεν συμφωνεί. «Δεν θα το έθετα κατ' αυτόν τον τρόπο», είπε.
«Νομίζω ότι ο κόσμος θα είναι σε θέση να διαβάσει το οριστικό πακέτο που θα συμφωνηθεί και το ΔΝΤ θα συμμετάσχει στο μέλλον όπως κι αν έχει, λόγω της τεράστιας οικονομικής δέσμευσης που έχει κάνει το ΔΝΤ στην Ελλάδα ήδη», εξήγησε.
Σύμφωνα με τον Σεντένο το πακέτο επιμήκυνσης της περιόδου αποπληρωμής του χρέους που θα προταθεί θα αφορά αποκλειστικά το δεύτερο πρόγραμμα (131 δισεκ. ευρώ).
«Συνεχίζουμε να εργαζόμαστε εντός των συμφωνηθεισών γραμμών. Αυτό σημαίνει ότι όσον αφορά τα δάνεια του ΕΜΧΣ (σ.σ. του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας) η επιμήκυνση μπορεί να φθάσει έως και τα 15 χρόνια. Αυτό είναι που συζητείται. Μαζί με άλλα μέτρα για το χρέος τα οποία επίσης θα εξεταστούν τώρα».
Τα άλλα μέτρα στα οποία αναφερόταν ο Σεντένο αφορούν την αντικατάσταση των ακριβότερων δανειακών χορηγήσεων του ΔΝΤ στην Ελλάδα με φθηνότερες από την ευρωζώνη, την επιστροφή των κερδών των κεντρικών τραπεζών της ευρωζώνης από τα ελληνικά κρατικά ομόλογα στο ελληνικό δημόσιο, και τη σύνδεση της αποπληρωμής των δόσεων του χρέους με τον ρυθμό ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας.
Το ΔΝΤ εισηγείται οι περίοδοι χάριτος και αποπληρωμής των δανειακών χορηγήσεων του ΕΜΧΣ να επιμηκυνθούν στα 15 χρόνια, το ανώτατο όριο. Προτείνει επίσης να παρατείνονται αυτόματα, επ' αόριστον εάν χρειάζεται, για να διασφαλίζεται ότι οι χρηματοδοτικές ανάγκες της Ελλάδας για την κάλυψη των δανειακών της αναγκών να μένει κάτω από το 20% του ΑΕΠ.

Δεν συζητείται από κανέναν θέμα παράτασης του ελληνικού προγράμματος πέραν της 20ης Αυγούστου, επισημαίνει στο ΑΠΕ- ΜΠΕ ο Μιχάλης Ψαλιδόπουλος, εκπρόσωπος της Ελλάδας στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο. Ο ίδιος εκτιμά, παράλληλα, ότι μάλλον το ΔΝΤ θα αναλάβει από τούδε και στο εξής τον ρόλο του τεχνικού συμβούλου, καθώς τα χρονικά περιθώρια έχουν στενέψει και οι διαφορές για το χρέος ανάμεσα στον διεθνή οργανισμό και τους Ευρωπαίους παραμένουν ανοιχτές.

Στη συνέντευξή του στο ΑΠΕ-ΜΠΕ ο καθηγητής Ιστορίας Οικονομικών Θεωριών στο Τμήμα Οικονομικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Αθηνών, που από το 2015 εκπροσωπεί την Ελλάδα στο Eκτελεστικό Συμβούλιο του ΔΝΤ, αναφέρει επίσης ότι επίκειται έκθεση από το Ταμείο για το Άρθρο 4, που θα αποτυπώνει τη γενική πορεία της οικονομίας, αλλά και την αξιολόγηση της βιωσιμότητας του χρέους.

Η ανάλυση βιωσιμότητας του χρέους που θα περιλαμβάνεται στην επόμενη έκθεση του ΔΝΤ για την Ελλάδα θα μπορούσε ενδεχομένως να είναι πιο ευέλικτη σε σχέση με μια ανάλυση για το χρέος από την οποία θα εξαρτιόταν η χρηματοδοτική συμμετοχή του Ταμείου. Μάλιστα ο κ. Ψαλιδόπουλος εκτιμά πως η βελτίωση των προβλέψεων του ΔΝΤ για τα μακροοικονομικά μεγέθη της Ελλάδας σε συνδυασμό με την ανακοίνωση των μέτρων ελάφρυνσης του χρέους από τους Ευρωπαίους θα οδηγήσει το Ταμείο στο να χαρακτηρίσει βιώσιμο το χρέος σε μεσοπρόθεσμο ορίζοντα.

«Δεδομένου ότι τα μακροοικονομικά δεδομένα στην Ελλάδα έχουν βελτιωθεί σε σύγκριση με το 2017 και ότι θα ανακοινωθούν και τα μέτρα των ευρωπαϊκών θεσμών για το χρέος πιθανολογώ ότι η βιωσιμότητα του χρέους θα επεκταθεί χρονολογικά σε σύγκριση με πέρσι», αναφέρει χαρακτηριστικά.

Aκολουθεί το πλήρες κείμενο της συνέντευξης του Μιχάλη Ψαλιδόπουλου στο Αθηναϊκό-Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων και στον ανταποκριτή μας στην Ουάσιγκτον, Πέτρο Κασφίκη

ΕΡ: Εκτιμάτε ότι το Ταμείο προλαβαίνει να ενεργοποιήσει το πρόγραμμά του με βάση τα νέα δεδομένα, καθώς υπήρχε ένα άτυπο χρονοδιάγραμμα μέχρι το Eurogroup στο τέλος Μαϊου;

Το Ταμείο μάλλον δεν προλαβαίνει να ενεργοποιήσει το πρόγραμμα του και κατά συνέπεια αν δεν υπάρξει κάποια εξέλιξη τις επόμενες μέρες, το πρόγραμμα δεν θα ενεργοποιηθεί. Θα πρέπει να γνωρίζετε ότι το Ταμείο έχει τις δικές του διοικητικές/ γραφειοκρατικές διαδικασίες και δεν προλαβαίνει να κάνει έγκαιρα τις απαραίτητες ενέργειες. Σύμφωνα με αυτές θα χρειαζόταν, πριν την ενεργοποίηση του προγράμματος, σύνταξη εγγράφων και δυο εβδομάδες κυκλοφορίας του, μεταξύ των μελών του συμβουλίου, πριν εισαχθεί το θέμα στην ημερήσια διάταξη. Θα έπρεπε, επίσης, να υπήρχε χρόνος και για μια ενδιάμεση αξιολόγηση του προγράμματος. Τέλος, το πρόγραμμα θα έπρεπε να λήξει στις 30 Αυγούστου. Αν συνυπολογίσετε ότι ο Αύγουστος εδώ, όπως και αλλού, είναι μήνας διακοπών, προκύπτει ότι η ενεργοποίηση του προγράμματος δεν «βγαίνει» γραφειοκρατικά και για αυτό μάλλον δεν θα ενεργοποιηθεί.

EΡ:Θα υπάρξει DSA (Debt Sustainability Analysis - Ανάλυση βιωσιμότητας χρέους) στην περίπτωση μη ενεργοποίησης του προγράμματος; Και τι θα σημαίνει η μη συμμετοχή του Ταμείου για την επικείμενη έξοδο στις αγορές;

Θα υπάρξει DSA. Το Ταμείο είναι ένας αυτοτελής οργανισμός, άρα κάνει το δικό του DSA. Όταν ο πρόεδρος του Eurogroup είπε ότι ετοιμάζουν DSA οι θεσμοί, εννοούσε τους ευρωπαϊκούς θεσμούς, και κυρίως τον ESM. Το DSA των Ευρωπαίων, λοιπόν, υπολογίζεται για τις 21 Ιουνίου και το DSA του Ταμείου για όταν γίνει η έκθεση του 'Αρθρου 4. Για να γίνει, όμως, η έκθεση του 'Αρθρου 4 πρέπει πρώτα η αποστολή του Ταμείου να έρθει στην Ελλάδα. Οπότε ας αναμένουμε τις εξελίξεις και πότε θα έρθει η αποστολή η οποία, όταν ολοκληρωθεί, θα οδηγήσει σε σχετική έκθεση που θα προωθηθεί με την διαδικασία που προανέφερα στο Συμβούλιο. Η έκθεση θα περιλαμβάνει και το DSA του Ταμείου. Η προσωπική μου εκτίμηση είναι ότι η έκθεση βιωσιμότητας θα είναι θετική, γιατί ήταν θετική και τον Φεβρουάριο του 2017. Θα περιλαμβάνει όλα τα νέα στοιχεία μέχρι και τη στιγμή της σύνταξης της και ίσως αναθεωρημένες υποθέσεις για τις μακροχρόνιες εξελίξεις. Θα κάνει πιθανά, όπως και στο παρελθόν, διάκριση ανάμεσα στη βραχυχρόνια και την μακροχρόνια βιωσιμότητα, συζητώντας τις εξελίξεις στο χρέος μέχρι το 2030, και μεταξύ του 2030 και 2060. Δεδομένου ότι τα μακροοικονομικά δεδομένα στην Ελλάδα έχουν βελτιωθεί σε σύγκριση με το 2017 και ότι θα ανακοινωθούν και τα μέτρα των ευρωπαϊκών θεσμών για το χρέος, πιθανολογώ ότι η βιωσιμότητα του χρέους θα επεκταθεί χρονολογικά σε σύγκριση με πέρσι. Όπως προκύπτει από τα παραπάνω αν δεν ενεργοποιηθεί το καταρχήν πρόγραμμα, το Ταμείο θα εξακολουθήσει να είναι εμπλεκόμενο στα της Ελλάδας. Θα κάνει το 'Αρθρο 4 και ότι άλλο χρειάζονται οι χώρες που είναι μέλη του, άρα και η Ελλάδα. Νομίζω ότι όλα αυτά προσλαμβάνονται θετικά από τις αγορές. Οι αγορές κατανοούν και τα όσα δεσμεύονται να κάνουν μέσα στον Ιούνιο και τους προσεχείς μήνες οι ευρωπαϊκοί θεσμοί.

ΕΡ: Ποιες είναι οι βασικές διαφορές ΔΝΤ - Ευρώπης που παραμένουν ακόμα ανοιχτές και γιατί δεν έχουμε ακόμα καταλήξει σε συμφωνία;

Η βασική διαφορά συνίσταται στην καθυστέρηση από πλευράς Ευρώπης στην λήψη μέτρων για την βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους. Σύμφωνα με το μνημόνιο του 2015 τα όποια μέτρα για το χρέος θα εφαρμοστούν μετά τη λήξη του προγράμματος. Θα μπορούσαν βέβαια να ανακοινωθούν νωρίτερα και τώρα λέγεται ότι θα ανακοινωθούν στις 21 Ιουνίου. Θα πρέπει επίσης να επισημάνουμε ότι η Ευρώπη έχει χτιστεί με έναν συγκεκριμένο τρόπο και στηρίζει την οικονομική και νομισματική της ένωση σε ορισμένα κείμενα που αποτελούν το οικονομικό της σύνταγμα. Ένα από αυτά είναι το Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης. Η Ευρωπαϊκή Ένωση περιχαρακώνεται γύρω από αυτά, επαναλαμβάνει ότι αυτά είναι τα βασικά της κείμενα που την δεσμεύουν νομικά, ενώ το Ταμείο αναρωτιέται αν, για παράδειγμα, τα υψηλά πρωτογενή πλεονάσματα που ζητούνται από την Ελλάδα λόγω του ΣΣΑ είναι η σωστή προσέγγιση σε μια κατάσταση που θα απαιτούσε μια λιγότερο αυστηρή δημοσιονομική διαχείριση. Αυτές είναι διαφορές που υπάρχουν σε επίπεδο πολιτικής και εκτιμήσεων.

EΡ:Υπάρχουν κάποια σενάρια που υποστηρίζουν ότι θα μπορούσε να επεκταθεί το τρέχον ελληνικό πρόγραμμα προκειμένου να δοθεί χρόνος στο ΔΝΤ να ενεργοποιήσει το δικό του πρόγραμμα. Κατά πόσο αυτά τα σενάρια έχουν κάποια βάση;

Αυτά τα σενάρια δεν ξέρω ποιος τα διακινεί και θεωρώ ότι δεν έχουν καμία βάση. Πρέπει να αντιληφθούμε ότι τα προγράμματα έχουν και νομική ισχύ και εγκρίνονται από κοινοβούλια. Το τρέχον πρόγραμμα του ESM, για παράδειγμα, λήγει στις 20 Αυγούστου, ενώ του Ταμείου, αν ενεργοποιούνταν 30 Αυγούστου. Δεν μπορούν να αλλάζουν αυτές οι ημερομηνίες έτσι απλά για να εξυπηρετηθούν σκοπιμότητες. Να αφεθούν κάποια από τα συμφωνημένα για αργότερα, το καταλαβαίνω, αλλά να παραταθεί το πρόγραμμα δεν είναι νομικά απλό και δεν συζητείται από κανέναν.