Γενναία ρύθμιση χρεών επιχειρήσεων και ελευθέρων επαγγελματιών Προστασία για τη βιώσιμη επιχείρηση

Στις 3 Μαΐου 2017 ψηφίστηκε από τη Βουλή των Ελλήνων ο εξωδικαστικός μηχανισμός ρύθμισης οφειλών επιχειρήσεων (Νόμος 4469/2017), ο οποίος αποτελεί μια ολοκληρωμένη λύση για τη διευθέτηση όλων των χρεών των βιώσιμων επιχειρήσεων. Παράλληλα θέτει το πλαίσιο για τη ρύθμιση των χρεών των ελευθέρων επαγγελματιών προς το δημόσιο (εφορία, ασφαλιστικά ταμεία).
Ο Νόμος αυτός ενεργοποιείται στις 3 Αυγούστου 2017, οπότε:
Κάθε επιχείρηση μπορεί να υποβάλλει αίτηση στην ηλεκτρονική πλατφόρμα της Ειδικής Γραμματείας Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους (ΕΓΔΙΧ): www.keyd.gov.gr
Για πρώτη φορά με μια διαδικασία, εκτός δικαστηρίου, η επιχείρηση μπορεί να ρυθμίσει όλα τα χρέη της προς όλους τους πιστωτές της, δηλαδή τράπεζες, εφορίες, τελωνεία, δήμους, ασφαλιστικά ταμεία και λοιπούς ιδιώτες (π.χ. προμηθευτές).
Βασική παράμετρος του μηχανισμού είναι ότι αξιολογείται η πραγματική ικανότητα αποπληρωμής της επιχείρησης ή του επαγγελματία και διαμορφώνεται ένα πλάνο αποπληρωμής όλων των χρεών με βάση αυτή την ικανότητα. Επίσης λαμβάνεται υπόψη η πραγματική αξία των περιουσιακών στοιχείων (κυρίως των ακινήτων) της επιχείρησης ή του επαγγελματία, με σκοπό την τήρηση του κανόνα ότι οι πιστωτές θα πρέπει να λάβουν ποσό μεγαλύτερο από ότι θα λάμβαναν αν η περιουσία «έβγαινε» στον πλειστηριασμό (αξία ρευστοποίησης).
Ο Νόμος επιτρέπει ρητά τη ρύθμιση, ακόμη και διαγραφή οφειλών, στο σύνολο ή εν μέρει, των επιχειρήσεων προς τράπεζες, δημόσιο (ΑΑΔΕ και ΕΦΚΑ), καθώς και μεγάλους προμηθευτές. Οι μικροί πιστωτές, όπως οι εργαζόμενοι και οι μικρο-προμηθευτές, προστατεύονται από «κούρεμα» οφειλής καθώς ο Νόμος διασφαλίζει την πλήρη αποπληρωμή τους.
Ο Νόμος θα επιφέρει όφελος τόσο για την εθνική οικονομία από τις επιχειρήσεις και επαγγελματίες που θα συνεχίσουν τη λειτουργία τους όσο και του δημοσίου και των τραπεζών που θα συνεχίσουν να εισπράττουν οφειλές από τις βιώσιμες επιχειρήσεις, οι οποίες δεν θα οδηγηθούν σε πτώχευση. Με τον τρόπο αυτό εξυγιαίνονται οι επιχειρήσεις, καθώς και τα «χαρτοφυλάκια» του δημοσίου και ειδικά των τραπεζών, έτσι ώστε να μπορούν να παρέχουν νέες χρηματοδοτήσεις.
Στο Νόμο για τον εξωδικαστικό μηχανισμό μπορούν να υπαχθούν όλες οι επιχειρήσεις, μικρές, μεσαίες και μεγάλες, καθώς και οι ατομικές επιχειρήσεις, δηλαδή τα φυσικά πρόσωπα με εμπορική / πτωχευτική ιδιότητα, εφόσον πληρούν αθροιστικά τις παρακάτω 3 προϋποθέσεις:
1. Έχουν συνολικό ύψος οφειλών, προς όλους τους πιστωτές (δημόσιο και ιδιώτες), άνω των 20.000 €
2. Διαθέτουν ένα από τα ακόλουθα σε μία τουλάχιστον από τις τελευταίες τρεις χρήσεις, πριν υποβάλουν την αίτησή τους (δηλ. 2016 ή  2015 ή  2014):
α) θετικά αποτελέσματα προ τόκων, φόρων και αποσβέσεων ή
β) θετική καθαρή θέση (equity).
3. Έχουν ένα από τα ακόλουθα:
• Οφειλές από δάνειο (ή άλλη αιτία σε τράπεζα) με καθυστέρηση τουλάχιστον 3 μηνών, κατά την 31/12/2016 ή
• Οφειλές από δάνειο (ή άλλη αιτία σε τράπεζα) που ρυθμίστηκε μετά την 1η Ιουλίου 2016 ή
• Ληξιπρόθεσμες οφειλές προς το δημόσιο (ΑΑΔΕ, ΕΦΚΑ, άλλα ΝΠΔΔ συμπεριλαμβανομένων των ΟΤΑ) και δεν έχουν φορολογική και ασφαλιστική ενημερότητα, κατά την 31/12/2016 ή
• Εκδώσει επιταγές που σφραγίστηκαν κατά την 31/12/2016 ή
• Έχουν εκδοθεί διαταγές πληρωμής ή δικαστικές αποφάσεις εις βάρος τους, λόγω ληξιπρόθεσμων απαιτήσεων από τρίτους (π.χ. προμηθευτές) κατά την 31/12/2016.
Σημειώνεται ότι οι ελεύθεροι επαγγελματίες δεν εντάσσονται στην τυπική διαδικασία του Νόμου για ρύθμιση όλων των χρεών τους (δηλ. προς τράπεζες και λοιπούς ιδιώτες), καθώς μπορούν να υπαχθούν στις ευεργετικές διατάξεις του Νόμου 3869/2010 για τα υπερχρεωμένα νοικοκυριά (Νόμος «Κατσέλη» μετά και τις τροποποιήσεις «Σταθάκη»). Ωστόσο ο Νόμος του εξωδικαστικού προβλέπει ρητά ότι οι ελεύθεροι επαγγελματίες μπορούν πλέον να απευθύνονται κατευθείαν στο δημόσιο (ΑΑΔΕ και ΕΦΚΑ) και να λαμβάνουν τα ίδια οφέλη με τις επιχειρήσεις (δηλ. ρύθμιση / «κούρεμα» χρεών).
Η διαδικασία του Νόμου περιλαμβάνει διαπραγμάτευση μεταξύ της επιχείρησης και των πιστωτών της. Μόνο με τη συναίνεση της πλειοψηφίας 60% των πιστωτών μπορεί να επιτευχθεί μια βιώσιμη λύση, η οποία επιβάλλεται στη μειοψηφία. Ο Νόμος ορίζει και συγκεκριμένη διαδικασία εθελοντικής δικαστικής επικύρωσης, έτσι ώστε η επιχείρηση να μπορεί να προσφύγει στο δικαστήριο, εφόσον το επιθυμεί, με σκοπό να αντιμετωπίσει τη μειοψηφία των πιστωτών που διαφωνούν με τη συνολική ρύθμιση των χρεών και τελικά οδηγούν την επιχείρηση σε οικονομικό αδιέξοδο.
Αξιοποιούνται οι διαπιστευμένοι διαμεσολαβητές, ως συντονιστές των διαδικασιών, με σκοπό να υποβοηθούν τις διαδικασίες διαπραγμάτευσης και στην επίτευξης βιώσιμης λύσης που θα διασώσει τις επιχειρήσεις.
Στο Νόμο εξωδικαστικού μηχανισμού μπορούν να υπαχθούν τόσο οφειλές που αφορούν επιχειρηματικές δραστηριότητες όσο και χρέη από προσωπικές δραστηριότητες (π.χ. στεγαστικό προσωπικό δάνειο), εφόσον τα χρήματα αξιοποιήθηκαν από τον επιχειρηματία για τη στήριξη της επιχείρησης.
Σε κάθε περίπτωση δεν μπορούν να υπαχθούν οφειλές που γεννήθηκαν μετά την 31/12/2016, με σκοπό την αποφυγή στρατηγικών κακοπληρωτών.
Για πρώτη φορά, ο εξωδικαστικός μηχανισμός περιλαμβάνει κατάλληλες δικλείδες ασφαλείας, προκειμένου να μην επωφεληθούν μέσω αυτού, οι λεγόμενοι «στρατηγικοί κακοπληρωτές», οι οποίοι για ίδιον όφελος κατευθύνουν τις επιχειρήσεις τους, τους εργαζόμενους, καθώς και τους πιστωτές τους, σε οικονομικά αδιέξοδα, ενώ οι ίδιοι πλουτίζουν εις βάρος της οικονομίας και της κοινωνίας.
Επίσης για πρώτη φορά, ο δανειολήπτης έχει τον πρώτο λόγο, καθώς αυτός εκκινεί τη διαδικασία, αυτός μπορεί να καταθέσει σχέδιο για τη βιωσιμότητα της επιχείρησής του καθώς και έκθεση για τα περιουσιακά του στοιχεία.
Μπορούν να υποβάλλουν κοινή αίτηση περισσότεροι του ενός οφειλέτες, εφόσον είναι συνοφειλέτες ή νομικά πρόσωπα που έχουν σχέση μητρικής – θυγατρικής ή συντάσσουν ενοποιημένες χρηματοοικονομικές καταστάσεις.
Η διαδικασία είναι εμπιστευτική, με ειδικά μέτρα που διασφαλίζουν την προστασία του απορρήτου της επιχείρησης, καθώς και όλων των εμπλεκομένων μερών.
Η διαδικασία του Νόμου υλοποιείται και υποστηρίζεται στην πράξη από ειδικό πληροφοριακό σύστημα, μέσω του οποίου διενεργείται ηλεκτρονικά ολόκληρη η διαδικασία, βήμα – βήμα.  Η ηλεκτρονική πλατφόρμα υποβολής αιτήσεων αναμένεται να ενεργοποιηθεί στις 3 Αυγούστου 2017, με τη χρήση των υφιστάμενων κωδικών του TAXISnet που διαθέτουν οι φορολογούμενοι.
                Δεν μπορούν να υποβάλλουν αίτηση στον εξωδικαστικό Νόμο οι  ακόλουθοι:
Τράπεζες, ασφαλιστικές εταιρείες, πάροχοι επενδυτικών υπηρεσιών (π.χ. χρηματιστηριακές εταιρείες), οργανισμοί συλλογικών επενδύσεων σε κινητές αξίες (π.χ. hegde funds) και λοιπά χρηματοδοτικά ιδρύματα (π.χ. επιχειρήσεις που χρηματοδοτούν αγορά οχήματος)
Επιχειρήσεις που έχουν υποβάλλει αίτηση εξυγίανσης ή πτώχευσης ή βρίσκονται σε διαδικασία λύσης και εκκαθάρισης ή έχουν ήδη διακόψει την επιχειρηματική δραστηριότητα. Επιχειρήσεις των οποίων οι φορείς (π.χ. πρόεδροι, διευθύνοντες σύμβουλοι, διαχειριστές και κάθε άλλο πρόσωπο εντεταλμένο για τη διαχείριση εταιρειών) έχουν καταδικαστεί με αμετάκλητη δικαστική απόφαση για φοροδιαφυγή (εκτός αν το αδίκημα αφορά τη μη απόδοση φόρου) ή για απάτη κατά του δημοσίου και φορέων κοινωνικής ασφάλισης ή για το κακούργημα της υπεξαίρεσης, της απάτης, της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες, της εκβίασης, της πλαστογραφίας, της δωροδοκίας, της δωροληψίας, της λαθρεμπορίας, της χρεοκοπίας ή της καταδολίευσης δανειστών.