ΗΜΕΡΑ ΣΥΛΛΟΓΙΚΗΣ ΕΥΘΥΝΗΣ ΚΑΙ ΑΥΤΟΚΡΙΤΙΚΗΣ

20 ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ: ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΗΜΕΡΑ ΓΙΑ ΤΑ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ ΤΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ

ΗΜΕΡΑ ΣΥΛΛΟΓΙΚΗΣ ΕΥΘΥΝΗΣ ΚΑΙ ΑΥΤΟΚΡΙΤΙΚΗΣ

Η 20η Νοεμβρίου είναι μια σημαντική ημερομηνία καθώς το 1959,  η Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών ενέκρινε τη Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Παιδιού και την ίδια ημερομηνία το 1989,  τη Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού ως πηγή και θεμέλιο κάθε ανθρώπινου δικαιώματος.

Χρειάστηκαν χρόνια ώστε οι κοινωνίες μας να τα αναγνωρίσουν και να τα οριοθετήσουν σε ένα χωριστό πλαίσιο, να ωριμάσει η ιδέα ότι το παιδί είναι αυτοτελής οντότητα, με λόγο και άποψη στην οικογένεια, στο σχολείο, στα κοινωνικά δρώμενα.

Τριάντα  περίπου χρόνια μετά την επικύρωση της Σύμβασης τα παιδιά πρόσφυγες και μετανάστες, τα παιδιά στρατιώτες, τα παιδιά των φαναριών, τα παιδιά Ρομά, τα παιδιά που εγκαταλείπουν πρόωρα το σχολείο, ακόμη και τα παιδιά των μεγαλουπόλεων, της αποξένωσης και της απομόνωσης, παιδιά που αντιμετωπίζουν φαινόμενα παραμέλησης, εκμετάλλευσης, διακρίσεων και βίας στην οικογένεια και έξω από αυτή, αναδεικνύουν καθημερινά την τραγική καταπάτηση των δικαιωμάτων των παιδιών, με κινδύνους,  που ξεπερνούν τα αυτονόητα, συνεχείς διακρίσεις και κοινωνικές ανισότητες.

Η κυβέρνησή μας αναγνωρίζοντας το μερίδιο της ευθύνης της απέναντι στα παιδιά και σε ένα περιοριστικό μνημονιακό περιβάλλον, κατάφερε με νομοθετικές πρωτοβουλίες, με σχεδιασμό  δράσεων και συνέργειες, να θέσει τις βάσεις για ένα καλύτερο επίπεδο διαβίωσης, περίθαλψης και  εκπαίδευσης. 

Με αύξηση κονδυλίων για την ένταξη περισσότερων παιδιών στους βρεφονηπιακούς σταθμούς, ολοήμερο σχολείο και ΚΔΑΠ, την υλοποίηση του θεσμού των σχολικών γευμάτων,  τα Κέντρα Κοινότητας, το δίκτυο Τοπικών Μονάδων Υγείας, τη νομοθεσία για την Αναδοχή και την Υιοθεσία, δημιούργησε τις βασικές προϋποθέσεις για το σύνολο των δικαιωμάτων που πρέπει να απολαμβάνει κάθε παιδί.

 Οι γονείς, οι εκπαιδευτικοί, η πολιτεία και οι ακτιβιστές της κοινωνίας των πολιτών, τα  μέσα μαζικής ενημέρωσης καθώς και οι ίδιοι οι νέοι και τα παιδιά, μπορούν να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο στην ουσιαστική εφαρμογή και προστασία των Δικαιωμάτων των Παιδιών για τις κοινωνίες τους, τις κοινότητες και τα έθνη. 

 Αυτή η  Ημέρα  προσφέρει στον καθένα μας ένα εμπνευσμένο σημείο εισόδου για να υποστηρίξει, να προωθήσει και να γιορτάσει τα δικαιώματα των παιδιών, μετουσιώνοντάς τα σε δράσεις που θα ευαισθητοποιήσουν τις κοινωνίες μας, για τη δημιουργία ενός καλύτερου κόσμου για τα παιδιά.

 Για το 2018 με το μήνυμα « τα παιδιά αναλαμβάνουν ενεργό δράση και βάφουν τον κόσμο μπλε», με παρεμβάσεις από τα παιδιά για τα παιδιά, γιορτάζουμε όλα τα αναφαίρετα δικαιώματα και τις  ελευθερίες των παιδιών, όπως το δικαίωμα στην εκπαίδευση, την αξιοπρεπή διαβίωση, την υγειονομική περίθαλψη και το δικαίωμα να ζουν ελεύθερα από οποιαδήποτε μορφή διάκρισης και βίας.

Η σημασία που δίνουμε ως πολιτεία στα παιδιά μας και τα παιδιά του κόσμου, στηρίζεται φέτος με 123 εκδηλώσεις που οργανώνονται σε όλη τη χώρα από το υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού και άλλους φορείς με συζητήσεις, εκδηλώσεις, ξεναγήσεις, και άλλες δράσεις που ξεκινούν από τα ίδια τα παιδιά και ιδιαίτερα τα παιδιά των ευάλωτων κοινωνικά ομάδων. 

Στις δυτικές κοινωνίες και στη χώρα μας, αναδύεται μια νέα οπτική για τα δικαιώματα των παιδιών με μια ξεχωριστή κατηγορία δικαιωμάτων, ίσως κάπως παραμελημένη, τα  «πολιτιστικά δικαιώματα» (cultural rights). 

Το δικαίωμα να συμμετέχουν στην κοινωνική ζωή, σε μια ισορροπημένη διατροφή, στην ασφάλεια στο παιχνίδι,  στην αναγνώριση των εξελισσόμενων δυνατοτήτων τους, να έχουν πρόσβαση στις βιβλιοθήκες και τα προγράμματα της κοινότητας, το δικαίωμα να έχουν και να διατυπώνουν άποψη για κάθε τι που τα αφορά.

Χαρακτηριστικό κάθε παιδιού είναι το παιχνίδι και η ανεμελιά, ως δομικά στοιχεία της σωματικής, νοητικής και συναισθηματικής του ανάπτυξης, και της κοινωνικής του ένταξης. Χρειάστηκε όμως να το προστατεύσουμε ως δικαίωμά του, γιατί ακόμα και σήμερα και κυρίως σήμερα,  παιδιά εργάζονται, δεν έχουν ελεύθερο χρόνο ή τον σπαταλούν ανούσια στερημένα από  ερεθίσματα και διεξόδους.

Στηρίξαμε τον παιδικό ελεύθερο χρόνο, την άθληση και τη συναναστροφή, με σύγχρονες και ασφαλείς παιδικές χαρές, με την ενίσχυση του ολοήμερου σχολείου, τις σχολικές  βιβλιοθήκες και πλήθος πολιτιστικών και αθλητικών προγραμμάτων.

Η φτώχεια, ορατός εχθρός των πολιτιστικών δικαιωμάτων, απειλεί τις κοινωνίες μας με την πολιτιστική φτώχεια. 

Τα  «πολιτιστικά δικαιώματα», απορροφώντας ύλη  από άλλα προστατευόμενα δικαιώματα (π.χ. ελευθερία της έκφρασης), συνθέτουν ένα μεγάλο και ιδιαίτερο πλαίσιο και σχετίζονται με ένα ευρύτερο τρόπο με την τέχνη, την επιστήμη και τον πολιτισμό και έχουν ως στόχο να παρέχουν εγγυήσεις ότι τα άτομα, ανεξαρτήτως εθνικής καταγωγής, φύλου, κοινωνικής τάξης, ή άλλου χαρακτηριστικού, έχουν καί πρόσβαση αλλά καί συμμετοχή στον «πολιτισμό» της επιλογής τους, καθώς και δυνατότητα απόλαυσης του «πολιτισμού» και των προϊόντων του πολιτισμού, υπό συνθήκες ισότητας, αξιοπρέπειας και έλλειψης διακρίσεων.

 Το Κράτος θα πρέπει να δημιουργεί τις απαραίτητες  υποδομές για την εφαρμογή πολιτικών πολιτιστικής προώθησης και απόλαυσης της πολιτιστικής κληρονομιάς.

Τα δικαιώματα των παιδιών δεν κερδίζονται σε επίπεδο καλών προθέσεων. Πρέπει να γίνουν πράξη και κτήμα όλων. Η πολιτεία οφείλει να εμπνεύσει με στοχευμένες επιλογές και πολιτικές, την κινητοποίηση έναντι του εφησυχασμού, τον εθελοντισμό και την αγάπη για το συνάνθρωπο-παιδί από την αδιαφορία για τα παιδιά που «δεν είναι δικά μας». Όλα τα παιδιά είναι «δικά μας», όλοι έχουμε την ευθύνη για κάθε παιδί που δεν προστατεύεται.