Η Πολιτιστική κληρονομιά ως φορέας συλλογικής μνήμης, αλλά και ως εργαλείο ανάπτυξης

 «Ιστορικό Ταξίδι στο Φανάρι» ήταν το θέμα μιας ξεχωριστής  ημερίδας στο κάστρο Φαναρίου, στο πλαίσιο των  εκδηλώσεων που πραγματοποιήθηκαν την περασμένη εβδομάδα. Η συζήτηση γύρω από τις δυναμικές ανάδειξης και ανάπτυξης της περιοχής, με βάση την Ιστορική, Πολιτιστική και Θρησκευτική της κληρονομιά, αποτέλεσε την αφορμή για τις σκέψεις που διατυπώνονται στις γραμμές που ακολουθούν.
Η ιστορία είναι παντού, γιατί είναι χρόνος. Είναι τα υλικά ή άυλα σημάδια που αφήνει το παρελθόν και που, σαν ζωντανοί οργανισμοί, εξελίσσονται με το πέρασμα του καιρού και τις εναλλαγές των γενεών. Είναι επίσης ο τρόπος, με τον οποίο σκεφτόμαστε και εξηγούμε το παρελθόν. Τα μνημεία και οι αρχαιολογικοί χώροι δεν συνιστούν απλά το ορατό κομμάτι της ιστορίας και της πολιτιστικής μας κληρονομιάς, αλλά ενσωματώνονται σαν λειτουργικά στοιχεία της σύγχρονης πραγματικότητας.

Υποχρέωσή μας είναι να πα­ραδώσουμε το παρελθόν ακέραιο στο μέλλον. Έχουμε καθήκον να εξασφαλίσουμε την ιστορική συνέχεια, διασώζοντας και διατηρώντας τα στοιχεία εκείνα του κτισμέ­νου περιβάλλοντος που μπορούν να την τεκμηριώσουν, δηλαδή τα μνημεία. Γιατί είναι ακριβώς αυτά τα στοιχεία που με τον πιο άμεσο και απτό τρόπο εικονογρα­φούν αυτήν την ιστορική συνέχεια, ενώ συνάμα διδάσκουν και εξηγούν. Έχουμε χρέος να χρησιμοποιούμε τα μνημεία ως πηγές γνώσης, ως στοιχεία λειτουργικά της σύγχρονης ζωής, ως πηγές πνευματικής απόλαυσης, αισθητικής καλλιέργειας και ανανέωσης. Στοιχεία και πλεονεκτήματα που μπορούν να αναπτύξουν τον πολιτιστικό, θρησκευτικό, συνεδριακό τουρισμό καθώς και τον οινοτουρισμό.
Είναι γεγονός ότι η ιστορία, ο πολιτισμός και το περιβάλλον, είναι στοιχεία που συγκινούν ολοένα και περισσότερους επισκέπτες. Η αξιοποίηση αυτών των στοιχείων είναι σημαντικός πόλος τοπικής ανάπτυξης.
Ο τουρισμός  και η ανάπτυξη δεν μπορούν να λειτουργήσουν αποσπασματικά, αλλά ως μια ενιαία λειτουργική ενότητα. Ο τουρισμός πρέπει να συλλειτουργήσει με τις εναλλακτικές μορφές τουρισμού,  όπως ο αγροτουρισμός,       ο ορεινός, ο θρησκευτικός, ο πολιτιστικός, ο περιηγητικός κ.α.,  σε συνδυασμό και συνεργασία, με τους φυσικούς, παραγωγικούς, και πολιτιστικούς πόρους.                   Η πολιτιστική, πνευματική και ιστορική κληρονομιά, η παράδοση, η γαστρονομία, η λαϊκή τέχνη, το εμπόριο, η διοίκηση και παροχή υπηρεσιών, θα σχηματίσουν ένα πλέγμα συνεργαζόμενων συνόλων που μπορεί να συμβάλλει ουσιαστικά στην διάχυση οικονομικών ωφελειών στην περιοχή.
Μερικές Δραστηριότητες που μπορούν να επηρεάσουν θετικά την τοπική αναπτυξιακή διαδικασία, αλλά και τη συγκράτηση του τοπικού πληθυσμού μπορούν να είναι:

• Η προβολή και ανάδειξη της  ιστορικής και πολιτιστικής παράδοσης και η σύνδεσή τους με την καθημερινότητα, τα προϊόντα, τις δραστηριότητες των κατοίκων, τις τέχνες κλπ.
• Ανάπτυξη Οινοτουρισμού, σε συνδυασμό με τους Δρόμους του κρασιού και τη δημιουργία Χάρτη για την προβολή τους, πλαισιωμένα με τα εκπληκτικά τοπία που διαθέτει η περιοχή μας, τους αρχαιολογικούς χώρους, τις εκκλησίες, τα μοναστήρια, τα μουσεία και τα κτίρια με ιδιαίτερη λαογραφική και αρχιτεκτονική σημασία μπορούν να αποτελέσουν πόλο έλξης για τους επισκέπτες.
• Ανάπτυξη Συνεδριακού Τουρισμού με θεματικές ενότητες γύρω από την τέχνη της κεραμικής, της οινοποιίας, της γαστρονομίας κλπ., μπορούν να προσελκύσουν ειδικό κοινό και να αναβαθμίσουν την επισκεψιμότητα της περιοχής
• Θρησκευτικός- Προσκυνηματικός Τουρισμός. Το πάντρεμα βυζαντινών μνημείων  με τη μοναστική ζωή αλλά και τη μοναστηριακή διατροφή, σε συνδυασμό με τον πολιτιστικό τουρισμό, τον αγροτουρισμό, τον εκπαιδευτικό, τον επιστημονικό κλπ., θα δημιουργήσουν τις καλύτερες προϋποθέσεις για τη γνωριμία και προβολή της περιοχής.
• Η δημιουργία Πάρκων Κληρονομιάς, μπορεί να αποτελέσει τον κορμό μιας συνολικής προσπάθειας αλλά και τον συνδετικό κρίκο με όλες τις μορφές ανάπτυξης του τόπου. Κάστρα, ναοί, παλιά δημοτικά σχολεία, ο σιδηροδρομικός σταθμός, οι κρήνες, παραδοσιακά επαγγέλματα (τσουκαλάδες,βαρελάδες…..) η αμπελουργία, είναι κομμάτια και αξίες ζωής που αν ενωθούν θα αποφέρουν καρπούς. Οι στόχοι των Πάρκων μπορεί να είναι η καταγραφή και διαφύλαξη της πολιτιστικής κληρονομιάς, η ίδρυση και λειτουργία εργαστηρίων, η διοργάνωση συνεδρίων, σεμιναρίων και διαλέξεων, εκπαιδευτικές και ερευνητικές δραστηριότητες κλπ. Οι δράσεις αυτές συμβάλλουν στην προστασία και αξιοποίηση της φυσικής και πολιτιστικής κληρονομιάς, την αύξηση της επισκεψιμότητας, τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας, τη συνεργασία όλων των τοπικών φορέων καθώς και την αναβάθμιση του ρόλου των πολιτιστικών συλλόγων και τη συμβολή τους στην τοπική ανάπτυξη.
• Προβολή – Δημόσιες σχέσεις. Για την επίτευξη των παραπάνω, απαραίτητη είναι μια δίγλωσση έντυπη και ψηφιακή έκδοση, καθώς και η δημιουργία φωτογραφικού λευκώματος και καρτ ποστάλ, όπου μέσα από ένα ταξίδι στο χρόνο θα αναδεικνύονται οι άνθρωποι, ο πολιτισμός, οι τέχνες, τα προϊόντα, η ιστορία και τα αξιοθέατα.