ΣΠΥΡΟΣ ΛΑΠΠΑΣ Σημεία της ομιλία στην ολομέλεια της Βουλής σχετικά με το νομοσχέδιο Πολιτικής Προστασίας

Υπάρχουν σοβαρές αντιρρήσεις σε άρθρα του νομοσχεδίου, που αφορούν την αντεγκληματική πολιτική. Το πρώτο πράγμα που έκανε η Κυβέρνηση της Ν.Δ, με το Προεδρικό Διάταγμα 81 ήταν να αποφασίσει τη μεταφορά της σωφρονιστικής πολιτικής συνολικά από το Υπουργείο Δικαιοσύνης στο Υπουργείο Προστασίας του Πολίτη. Ήταν κάτι πρωτοφανές. Αυτό δεν μπορεί να συμβαίνει στην δικαιική παράδοση, ελληνική αλλά και ευρωπαϊκή, δηλαδή να ανάγεται η έκτιση των ποινών όχι στο Υπουργείο Δικαιοσύνης, αλλά στο Υπουργείο της Ασφάλειας. Και ενώ το αντιλαμβάνονταν αυτό στο Υπουργείο Δικαιοσύνης, αναγκάστηκε ο Υπουργός να κάνει τρεις παραχωρήσεις και να επιστρέψει τις υπηρεσίες επιμελητών ανηλίκων, τις εταιρείες προστασίας των ανηλίκων και τις ιατροδικαστικές υπηρεσίες. Γιατί; Διότι δεν προβλέπεται στα συνέδρια αντεγκληματικής πολιτικής στην Ευρώπη, η Ελλάδα να εκπροσωπείται από το Υπουργείο Προστασίας του Πολίτη.
Το Π.Δ. ουσιαστικά έθεσε επί τάπητος ένα κεφαλαιώδες ερώτημα, που διαπνέει και διακατέχει τις κοινωνίες, από τις πρώτες ανθρώπινες κοινωνίες. Ασφάλεια ή δικαιοσύνη, ασφάλεια ή ελευθερία. Το ερώτημα «ασφάλεια ή ελευθερία» και το ερώτημα «ασφάλεια ή δικαιοσύνη» είναι επίπλαστο, ψευδές και ανιστόρητο. Διότι δεν πρέπει να τίθενται διλλήματα και δίπολα, δηλαδή ή το ένα ή το άλλο, όπως δικαιοσύνη ή μπάχαλο, νομιμότητα ή αναρχία, ασφάλεια ή ελευθερία. Προϋπόθεση της ασφάλειας είναι η ελευθερία, δηλαδή ο δικαιοκρατικός τρόπος αντιμετώπισης και αντίληψης και του αισθήματος ασφάλειας. Έτσι είναι και έτσι πρέπει να είναι.
Όλοι ξέρουμε ότι οι τρεις πυλώνες του συστήματος απονομής δικαιοσύνης είναι γνωστοί: το ουσιαστικό ποινικό δίκαιο, ποινικός κώδικας, η διαδικασία που κατοχυρώνει τα δικαιώματα του κατηγορουμένου κυρίως και δευτερευόντως των άλλων παραγόντων της ποινικής δίκης και ο τρίτος η έκτιση των ποινών, η σωφρονιστική πολιτική. Φανταστείτε λοιπόν, σε αυτό το σύστημα απονομής δικαιοσύνης να αφαιρούμε έναν βασικό πυλώνα της έκδοσης της ποινής, διατάξεις περί έκτισης ποινής, το σωφρονιστικό κώδικα και τη σωφρονιστική πολιτική ουσιαστικά και να τη μεταθέτουμε σε έναν τομέα έξω από το Υπουργείο Δικαιοσύνης, έτσι που να απαντάμε ότι πλέον η έκτιση των ποινών δεν είναι θέμα δικαιοσύνης, αλλά θέμα ασφάλειας και μάλιστα περιοριστικώς και αποκλειστικώς. Είναι κάτι, το οποίο νομίζω θα το βρούμε μπροστά μας ως χώρα, ως κράτος δικαίου και ευνομούμενη πολιτεία. Και θα το βρείτε και μπροστά σας γιατί το Υπουργείο Δικαιοσύνης  έχει άλλη κουλτούρα, άλλη τεχνογνωσία και άλλη γενικότερη γνώση, σχετικά με το πώς πρέπει να εκπαιδεύσει τον κρατούμενο και πώς πρέπει να διαχειριστεί το θέμα της έκτισης των ποινών. Το Υπουργείο Προστασίας του Πολίτη πρέπει να φτάνει μέχρι τη σύλληψη. Πέραν της σύλληψης, αρμόδιο είναι το Υπουργείο Δικαιοσύνης. Πολύ καλά θα κάνει να οργανώσει τις πιο σύγχρονες μεθόδους παρακολούθησης, αξιοποίησης, σύλληψης των εγκληματιών. Στοπ. Από την ώρα που συλλαμβάνεται ο εγκληματίας, αρμόδιος είναι πλέον ο Κώδικας Ποινικής Δικονομίας, δηλαδή το Υπουργείο Δικαιοσύνης.
Άλλωστε, ο νόμος δεν είναι το δίκαιο. Ο νόμος είναι ένα ανθρώπινο δημιούργημα, ατελής, γι’ αυτό τροποποιείται, γι’ αυτό μεταβάλλεται, γι’ αυτό καταργείται. Το δίκαιο είναι άλλο. Όμως, συμφωνούμε όλοι ότι ο νόμος είναι το μοναδικό ίσως εργαλείο για να βρούμε το δίκαιο. Αυτό λέει η φιλοσοφία του δικαίου.
Σχετικά με το άρθρο 185 του ν/σ, η απόπειρα που κάνετε να εισαχθεί η ιδιωτικότητα στον τομέα της έκτισης των ποινών αναφέρεται σε μία άλλη θεωρία και νομική κουλτούρα, κυρίως της Αμερικής. Όμως, ξέρετε, εκεί οι φυλακές είναι απόλυτα ιδιωτικές και κυριαρχεί το δόγμα American Infowar Company που θέλει συνέχεια πολλούς φυλακισμένους. Γιατί τα κεφάλια των φυλακισμένων, παράγουν κέρδος.
Εμείς όμως δεν πρέπει να το δούμε έτσι. Ο δικός μας ελληνικός δικαιϊκός πολιτισμός ακουμπάει, πλησιάζει, εγγίζει και ομοιάζει περίπου με τον ευρωπαϊκό δικαιϊκό πολιτισμό που δεν έχει καμία σχέση αυτή η λογική, δηλαδή να θέλουμε συνέχεια περισσότερους φυλακισμένους για να κερδίζει ο ιδιώτης. Αυτό είναι έξω από εμάς και μακριά από το ελληνικό δικαιϊκό σύστημα και πρέπει να είναι κάτι το οποίο θα το αποστρεφόμαστε και όχι που θα το προσεγγίζουμε και θα το αγκαλιάζουμε.
Σχετικά για τη μετεγκατάσταση των φυλακών Κορυδαλλού ζητήσαμε να μας δοθεί το πόρισμα της επιτροπής εμπειρογνωμόνων. Μας απάντησαν ότι είναι στρατιωτικό μυστικό. Και την ίδια ώρα, σήμερα μας λέτε ότι αυτό θα είναι στα χέρια των ιδιωτών. Τι μυστικό είναι αυτό αφού οι ιδιώτες θα αναλάβουν τη συντήρηση, την έκτιση, τα ΤΟΛ και άλλες αρμοδιότητες που αφορούν τη σωφρονιστική πολιτική;
Διότι όταν λέτε ότι χτίζετε μία φυλακή και μεταβιβάζετε στους ιδιώτες μεγάλο τομέα από τη συντήρηση που θα αναλάμβανε αντίστοιχα η ΚΤΥΠ, ( Κτηριακές Υποδομές), μας λέτε ότι είναι στρατιωτικό μυστικό. Κάτι άλλο συμβαίνει.
 Δεν συμφωνούμε με την εμπλοκή ιδιωτών στον χώρο έκτισης των ποινών αλλά και των φυλακών. Δεν ακουμπάει αυτό στο δικό μας δικαιϊκό σύστημα και τον δικαιϊκό πολιτισμό.
Αν η πολιτεία θέλει να ακούσει τα δικά της όργανα που είναι συμβουλευτικά εκ του Συντάγματος, όπως η Εθνική Επιτροπή για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, γρήγορα να αποφασίσει την επιστροφή του συνόλου της σωφρονιστικής πολιτικής στο Υπουργείο Δικαιοσύνης, γιατί η έκτιση των ποινών δεν είναι ποτέ σε καμιά χώρα της Ευρώπης θέμα ασφάλειας, αλλά θέμα αποκλειστικά Δικαιοσύνης.