ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ – ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΟ

Παλαιοί Συνταξιούχοι

1)Κύριες συντάξεις-Καμιά μείωση: 

Έχει ειπωθεί σε όλους τους τόνους και από τον Υπουργό και από όλα τα κυβερνητικά στελέχη ότι δεν θα υπάρξει καμιά μείωση στις καταβαλλόμενες συντάξεις. Ο μηχανισμός της προσωπικής διαφοράς θα λειτουργήσει από την εφαρμογή του νόμου και για όσο διάστημα χρειαστεί μέχρι την ταύτιση των ποσών των καταβαλλόμενων και των μελλοντικών συντάξεων. Η αναφορά που γίνεται στο νόμο ότι από το 2018 και μετά θα γίνεται η σύγκριση με τις μελλοντικές συντάξεις, αναφέρεται στο αυτονόητο, ότι όπως κάθε προσωπική διαφορά αυτή θα τείνει να μειώνεται όταν οι ισοδύναμες με αυτές συντάξεις ανεβαίνουν. 

2)Επικουρικές μειώσεις-Καμία μείωση-Αύξηση εργοδοτικών εισφορών:

Με την πρόταση της ελληνικής κυβέρνησης δεν προκύπτει καμία μείωση για τις καταβαλλόμενες επικουρικές συντάξεις, Το λέει ρητά  ο νόμος. Να θυμίσουμε εδώ ότι στην πρόταση της ασφαλιστικής μεταρρύθμισης καταργείται και η ρήτρα θανάτου και η ρήτρα μηδενικού ελλείμματος που θα οδηγούσε σε εξαέρωση των επικουρικών συντάξεων μέσα σε λίγα χρόνια.

Επίσης, με την πρόταση της κυβέρνησης για αύξηση των ασφαλιστικών εισφορών των εργαζομένων κατά 0,5% και των εργοδοτών κατά 1% διασφαλίζεται και η καταβολή των μελλοντικών επικουρικών συντάξεων. Είναι απολύτως θετικό ότι οι εργοδοτικοί φορείς αποδέχονται το σχέδιο της κυβέρνησης για ελαφρά αύξηση των εργοδοτικών εισφορών.

3)Σε ένα ταμείο όλοι. Ενοποίηση ταμείων.

Αυτό αποτελεί μια από τις μεγαλύτερες προκλήσεις της μεταρρύθμισης. Όλες οι απόπειρες ενοποιήσεων που έγιναν στο παρελθόν ήταν τυπικές ενοποίησεις. Ενοποιούνταν, δηλαδή, μόνο διοικητικά τα ασφαλιστικά ταμεία με αποτέλεσμα να προκύπτει ένα ακόμα πιο γραφειοκρατικό σύστημα χωρίς να επιλύεται καμία από τις δυσλειτουργίες του. Με την συγκεκριμένη μεταρρύθμιση προχωράμε σε ουσιαστική ενοποίηση των ασφαλιστικών ταμείων καταργώντας και την οικονομική τους αυτοτέλεια. Αφού, πλέον,  θα υπάρχουν ενιαίοι κανόνες εισφορών και παροχών δεν υπάρχει κανένας πραγματικός λόγος για διατήρηση τόσο πολλών ταμείων.   Να σταματήσει, δηλαδή, αυτός ο πολυκατακερματισμός και η πολυνομία του ασφαλιστικού συστήματος που το έχει μετατρέψει σε ένα εχθρικό προς τον ασφαλισμένο σύστημα.

Αναφορικά με τα δικαιώματα για την πλειοψηφία των ασφαλισμένων, που είναι οι μισθωτοί του ιδιωτικού τομέα, αυτά όχι μόνο δεν θα συρρικνωθούν αλλά σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί και να αυξηθούν. Αυτό ήταν ακόμα μια από τις παθογένειες του ασφαλιστικού συστήματος που επιχειρούμε να διορθώσουμε με την ασφαλιστική μεταρρύθμιση. Δεν υπάρχει καμιά δικαιολογητική βάση γιατί να υπάρχουν διαφορετικές ρυθμίσεις σε κάθε επαγγελματική κατηγορία για παροχές σε χρήμα ή σε είδος. Π.χ. γιατί να υπάρχουν διαφορετικές ρυθμίσεις για τις προσαυξήσεις συντάξεων για τα τέκνα; Ή για επιδόματα κηδείας; Ο γενικός, λοιπόν, κανόνας θα είναι οι παροχές σε χρήμα να εξομοιωθούν για τους μισθωτούς και τους συνταξιούχους βάσει των κανόνων του ΙΚΑ, για τους αυτοαπασχολούμενους/ελεύθερους επαγγελματίες βάσει των κανόνων του ΟΑΕΕ και για τους αγρότες βάσει του ΟΓΑ. 

4)Εισφορές αυτοαπασχολουμένων

Η κυβέρνηση έδωσε στον δημόσιο διάλογο μια πρόταση για μεταρρύθμιση του ασφαλιστικού συστήματος ένα σχεδόν μήνα πριν την κατάθεσή του στη Βουλή. Είναι απόλυτα λογικό ότι σε μια τόσο ευρείας έκταση ασφαλιστική μεταρρύθμιση μπορεί να υπάρξουν και αστοχίες/παραλείψεις. Επειδή, λοιπόν, το ζήτημα των ελευθέρων επαγγελματιών είναι πολύ σοβαρό, με πρωτοβουλία του Υπουργού, κ. Κατρούγκαλου, συγκροτήθηκε ήδη από την Παρασκευή μια μικτή τεχνική επιτροπή του υπουργείου Εργασίας, Οικονομικών, εκπροσώπων φορέων των Ανεξάρτητων Απασχολουμένων (γιατρών, μηχανικών, δικηγόρων) και του Οικονομικού Επιμελητηρίου προκειμένου να μελετήσει και να διατυπώσει προτάσεις για τον εξορθολογισμό της εισφοροδοτικής ικανότητας των Ανεξάρτητων Απασχολουμένων στο πλαίσιο της ασφαλιστικής μεταρρύθμισης. Έχουμε πολλάκις αποδείξει ότι είμαστε ανοιχτοί σε εποικοδομητικό διάλογο χωρίς παρωπίδες και μικροκομματικές σκοπιμότητες.

5)Ο ΟΓΑ για πρώτη φορά με την ασφαλιστική μεταρρύθμιση αποτελεί τμήμα του συστήματος κοινωνικής ασφάλισης. Ακόμα και ο ν.3863, που τόσο πολύ διαφημίζουν ΠΑΣΟΚ-ΝΔ, τον εξαιρούσε από το σώμα της κοινωνικής ασφάλισης. Είναι γενικά μεγάλο λάθος να αντιμετωπίζονται οι αγρότες ως μια υποκατηγορία ασφαλισμένων. Επειδή, λοιπόν, για εμάς οι αγρότες ασκούν ένα συγκεκριμένο και δύσκολο επάγγελμα πρέπει να αντιμετωπίζονται από το κράτος ισότιμα. Η ιδιαιτερότητα του αγροτικού επαγγέλματος μας απαγορεύει να έχουμε απόλυτα ενιαίους κανόνες για αυτούς. Για αυτόν ακριβώς το λόγο προβλέπονται σταδιακές αυξήσεις στο ποσοστό των εισφορών ως το 2019, οπότε θα υπάρξει και εξισορρόπηση με τους υπόλοιπους ασφαλισμένους. Ειδικά για την κύρια σύνταξη, έχει υπάρξει ειδική πρόβλεψη βάσει της οποίας του κατώτατο ασφαλιστέο εισόδημα ορίζεται το 80% επί του κατώτατου μισθού του βασικού μισθού. 

6)ΕΚΑΣ

Η σταδιακή κατάργηση του ΕΚΑΣ ως το 2019 είναι υποχρέωση που προκύπτει από τις υποχρεώσεις που ανέλαβε η χώρα. Ένας από τους σκοπούς της μεταρρύθμισης είναι να αξιοποιηθεί και ως γενικό εναλλακτικό ισοδύναμο στις επιμέρους μνημονιακές υποχρεώσεις, όπως είναι το ψαλίδισμα του ΕΚΑΣ. Χωρίς την ασφαλιστική μεταρρύθμιση, θα έπρεπε να καταργήσουμε το ΕΚΑΣ χωρίς να υπάρχει τίποτα να το αντικαταστήσει. Ο μηχανισμός προστασίας των χαμηλοσυνταξιούχων μέσω της εθνικής σύνταξης προσαυξημένης κατά τα χρόνια εργασίας είναι ένας πολύ αποδοτικότερος τρόπος προστασίας καθώς η εθνική σύνταξη συνδέεται με το διάμεσο εισόδημα και αυξάνεται με την άνοδο του ΑΕΠ. Όσοι δεν δικαιούνται εθνικής σύνταξης λόγω μη συμπλήρωσης 15 ετών ασφάλισης θα παίρνουν το Επίδομα Κοινωνικής Αλληλεγγύης Υπερηλίκων, ενώ κάθε ασφαλισμένος που συμπληρώνει τα 15 έτη ασφάλισης θα παίρνει πλέον τη Εθνική Σύνταξη των 384 ευρώ προσαυξημένη κατά τα έτη ασφάλισής του. 

Ως επιπλέον μηχανισμός αναπλήρωσης θα λειτουργήσει και το ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα ώστε να μην κινδυνεύει κανένας συνταξιούχος από τον κίνδυνο της φτώχειας.

7)Σύνταξη ανασφάλιστου Υπερήλικα

Με το ν.4093/2012 αυστηροποιήθηκαν τόσο πολύ τα κριτήρια χορήγησης της παροχής αυτής ώστε κατέληξαν σχεδόν 30.000 υπερήλικες να βρεθούν από τη μια μέρα στην άλλη χωρίς κανένα πόρο και για ένα σχεδόν  για ένα χρόνο χωρίς ιατροφαρμακευτική περίθαλψη. Για να διορθώσουμε αυτή την αδικία το καλοκαίρι με το Ν.4331/2015 έγινε μια προσπάθεια επαναχορήγησής της αλλά θεωρήθηκε ως μονομερής ενέργεια από την πλευρά των δανειστών και σε μια δύσκολη περίοδο που δεν είχαμε διαπραγματευτική ισχύ αναγκαστήκαμε να την πάρουμε πίσω. Ερχόμαστε τώρα να διορθώσουμε αυτή την αδικία. Όσοι, λοιπόν, δεν κατάφεραν κατά τη διάρκεια του εργασιακού τους βίου να συμπληρώσουν 15 χρόνια εργασίας και έχουν τουλάχιστον 15ετή παραμονή στην Ελλάδα θα παίρνουν την προνοιακή αυτή παροχή των 360 ευρώ προκειμένου να προστατευτούν και αυτοί από την ακραία φτώχεια.

8)Πλαφόν σε ανώτατες συντάξεις

Σε μια τόσο δύσκολη οικονομική συγκυρία ο καθένας θα πρέπει να συμβάλλει στο μέτρο των οικονομικών του δυνατοτήτων προκειμένου να προστατευτούν τα πιο αδύναμα στρώματα. Το ανώτατο, λοιπόν, όριο για τις ατομικές συντάξεις ορίζεται στα 2.300 ευρώ και το ποσό για το σύνολο των συντάξεων που δικαιούται κάποιος δεν μπορεί να υπερβαίνει τα 3.000 ευρώ.

9)Τέλος στο σχέδιο Κουτρουμάνοι παλιοί και νέοι.

Ο ν.3863/2010 οδηγούσε σε έναν εξαιρετικά δύσκολο υπολογισμό συντάξεων. Όχι μόνο διατηρούσε τον ηλικιακό διαχωρισμό «παλαιών» και «νέων» ασφαλισμένων (πριν και μετά το 1993) αλλά τον επεξέτεινε σε «πριν» και «μετά» το 2011 και το 2015. Οδηγούμασταν, λοιπόν, σε ένα εξαιρετικά πολύπλοκο και δαιδαλώδες σύστημα όπου οι διαφορετικοί τρόποι υπολογισμού σύνταξης θα παρέμεναν (930 στο ΙΚΑ) και μάλιστα θα πολλαπλασιάζονταν καθώς προβλέπονταν πολλές ημερομηνίες από τις οποίες και εξής άλλαζε ο τρόπος υπολογισμού για κάθε επιμέρους κατηγορία. Απολύτως δε ενδεικτικό στοιχείο των ανωτέρω αποτελεί το γεγονός ότι οι υπηρεσίες των υφιστάμενων φορέων κοινωνικής ασφάλισης αδυνατούσαν να προσδιορίσουν τον τρόπο υπολογισμού των συντάξεων βάσει του Ν.3863/2010. 

Περαιτέρω δε, ο ν. 3863 διατηρούσε ηλικιακές διαφοροποιήσεις, οι οποίες αναπόδραστα κατέληγαν οι νέοι ασφαλισμένοι να επωμίζονται για ακόμη μία φορά το βάρος της μη βιωσιμότητας του ασφαλιστικού συστήματος, στόχο τον οποίο υποτίθεται ότι επεδίωκε να εκπληρώσει η ασφαλιστική μεταρρύθμιση. Ένα καθολικό ΣΚΑ είναι ανεπίτρεπτο να διαχωρίζει χρονικά τους ασφαλισμένους. Με τον προτεινόμενο νόμο θεσπίζονται ίδιοι κανόνες εισφορών και παροχών για τους ασφαλισμένους ανεξαρτήτως του έτους ένταξής τους στην ασφάλιση.

10)Τι σημαίνει προσωπική διαφορά;

Η κυβέρνηση δια στόματος του πρωθυπουργού έχει πει ότι δεν θα υπάρχουν μειώσεις στις καταβαλλόμενες συντάξεις. Οι σημερινοί συνταξιούχοι έχουν ήδη υποστεί 12 μειώσεις τα τελευταία πέντε χρόνια από ΠΑΣΟΚ και ΝΔ που τώρα εξανίστανται με την προτεινόμενη ασφαλιστική μεταρρύθμιση.

Ενδέχεται, λοιπόν, για ορισμένες από τις νέες συντάξεις να προκύψουν κάποιες μικρές διαφορές με τις συντάξεις που καταβάλλονται τώρα λόγω της αλλαγής του τρόπου υπολογισμού για το σύνολο των συντάξεων. Το ποσό της διαφοράς αυτής που ονομάζεται «προσωπική διαφορά».

Για παράδειγμα: Μια σύνταξη που είναι σήμερα 1.000 ευρώ, εάν με τους ίδιους ακριβώς όρους ο ίδιος άνθρωπος τη ζητούσε μετά τη θέση σε ισχύ του νόμου, αντί να είναι 1.000 ευρώ θα μπορούσε να είναι 920.  Το κράτος  σε αυτή την περίπτωση συνεχίζει να καταβάλλει τη σύνταξη αυτή όπως έχει σήμερα, στα 1.000 ευρώ. Υπάρχει διαφορά; Υπάρχει μια διαφορά 80 ευρώ που συνιστά την προσωπική διαφορά.

Η παλιά σύνταξη, λοιπόν, θα παραμείνει παγωμένη μέχρι το τέλος του προγράμματος προσαρμογής. Γιατί μπορούμε να εγγυηθούμε τη διατήρησή της αλλά όσο κρατάει το μνημόνιο, δε μπορούμε να υποσχεθούμε την αύξησή της. Από την άλλη πλευρά, για τις μελλοντικές συντάξεις από την επόμενη χρονιά κιόλας, και όχι από το τέλος του προγράμματος προσαρμογής, προβλέπουμε την αύξησή τους βάσει της ανόδου του ΑΕΠ. 

Μετά το τέλος του μνημονίου έχουμε τη υπόσχεση ότι ακόμη και οι παλιές συντάξεις μπορεί ν’ αρχίσουν ν’ αυξάνονται όταν μηδενιστεί προφανώς η προσωπική διαφορά και αυτές οι συντάξεις φτάσουν στο ίδιο ύψος που θα φτάσουν και οι μελλοντικές.

11)Κίνδυνος μείωσης από 2018

Όχι μόνο δεν υπάρχει κίνδυνος μείωσης αλλά όπως ειπώθηκε από το 2018και μετά, εφόσον έχει τελειώσει το πρόγραμμα προσαρμογής, θα μπορούμε να έχουμε και αύξηση των συντάξεων. Άρα εντάξαμε στην ασφαλιστική μεταρρύθμιση την προσωπική διαφορά για να δώσουμε την ελπίδα και στους σημερινούς συνταξιούχους, ότι όχι απλώς εγγυόμαστε τις συντάξεις τους, αλλά ότι τους υποσχόμαστε ότι αν η οικονομία πάρει μπροστά θα έχουν και αυξήσεις στα εισοδήματά τους.

ΑΠΟ ΤΟ ΓΡΑΦΕΙΟ ΤΥΠΟΥ

11/1/2016