Η ΑΠΑΞΙΩΣΗ ΤΩΝ ΑΝΘΡΩΠΙΝΩΝ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΩΝ ΑΠΟ ΤΗ Ν.Δ.

Στην αρχή τους έφταιγε ο ΣΥΡΙΖΑ που δήθεν άνοιξε τα σύνορα.

Από εκεί που ο κ. Χρυσοχοίδης, αμέσως μετά τον ορισμό του ως υπουργός, επισκέφθηκε τη Μόρια και τόνιζε τη «θετική εντύπωση από την πληρότητα με την οποία αντιμετωπίζουν οι υπηρεσίες της χώρας το προσφυγικό», ξαφνικά η ΝΔ άλλαξε διάθεση, επειδή ήρθε αντιμέτωπη με τα γεωπολιτικά αίτια της νέας προσφυγικής κρίσης. Ας καταλάβουν επιτέλους ότι είναι πλέον κυβέρνηση και αντί να κυνηγούν φαντάσματα, οφείλουν να σταθούν στο ύψος των περιστάσεων και να δώσουν λύσεις.

Το τελευταίο διάστημα υπάρχει μια συντονισμένη προσπάθεια για αλλαγή της ρητορικής, με στελέχη της ΝΔ να μιλούν για μετανάστες αντί προσφύγων. Αυτή η τακτική επιβεβαιώνεται και από τις διατάξεις του σ/ν «Περί Διεθνούς Προστασίας» - ούτε έξι μέρες δεν ήταν σε δημόσια διαβούλευση - το οποίο αποτελεί συρραφή των τριών τελευταίων ευρωπαϊκών οδηγιών και μάλιστα με ένα τρόπο που δημιουργεί αλληλοεπικαλύψεις, κενά στην ερμηνεία, νομοτεχνικές δυσκολίες και ασάφειες. Είναι τουλάχιστον επικίνδυνο και προκλητικό να διαφημίζεται, ότι το εν λόγω ν/σ μιλάει για «πλήρη και πραγματικό σεβασμό των δικαιωμάτων των προσφύγων». Γιατί η αλήθεια είναι άλλη και οι παγίδες κρύβονται στις λεπτομέρειες.

Το σ/ν καταδεικνύει ότι το Υπουργείο Προστασίας του Πολίτη προσπαθεί να πατήσει ανεπιτυχώς σε δύο βάρκες. Θέλει από τη μια να χαϊδέψει τις ακροδεξιές φωνές εντός της ΝΔ και από την άλλη να τηρήσει όσο μπορεί τη διεθνή νομιμότητα. Ανεπιτυχώς, όμως!

Με συγκεκριμένες ρυθμίσεις η ΝΔ προσπαθεί να υλοποιήσει το πραγματικό πολιτικό της σχέδιο για το προσφυγικό με την αποτροπή και καταστολή των αιτούντων άσυλο. Πολλές από τις διατάξεις του νομοσχεδίου καταστρατηγούν ευθέως το Διεθνές Δίκαιο, εισάγοντας αυστηρότερες ρυθμίσεις.

Προβλέπει κατάρτιση καταλόγων ασφαλών τρίτων χωρών και χωρών καταγωγής, οι οποίοι θα χρησιμοποιούνται ώστε να κατηγοριοποιούνται εξαρχής οι αφιχθέντες για εξέταση σε «προτεραιότητα». Πρόκειται δηλαδή, για fast track διαδικασίες εξέτασης της αίτησης, όπως απορρέει από τη Σύμβαση της Γενεύης.

Υποβαθμίζει/καταστρατηγεί τις εγγυήσεις της διαδικασίας ασύλου και θέτει μία σειρά από σοβαρά διαδικαστικά εμπόδια σε πρώτο και δεύτερο βαθμό, τα οποία μπορεί ανά πάσα στιγμή να στερήσουν επί της ουσίας από τον αιτούντα άσυλο το δικαίωμα του για εξατομικευμένη εξέταση του ασύλου και το δικαίωμα σε πραγματική προσφυγή. Με απλά λόγια, σε μια τέτοια περίπτωση ο αιτών τίθεται εκτός συστήματος ασύλου, καθώς η αίτησή του τεκμαίρεται αυτομάτως ως «προδήλως αβάσιμη», περνώντας πρακτικά από fast track διαδικασία τόσο σε α’ όσο και σε β' βαθμό, για να οδηγηθεί στην απόρριψη του αιτήματος.

Όπως προκύπτει από το συνδυασμό διαφόρων άρθρων του νομοσχεδίου η κράτηση των αιτούντων άσυλο από εξαίρεση και έσχατο μέτρο, καθίσταται πλέον κανόνας. Αυστηροποιείται το άρθρο για την κράτηση αιτούντων άσυλο, δημιουργούνται «κλειστές δομές προσωρινής υποδοχής» στο πρότυπο των ΠΡΟΚΕΚΑ. Η Κυβέρνηση καθιστά σαφή την πρόθεσή της να εφαρμόσει το 18μηνο της κράτησης και θα μπορεί να φτάνει μέχρι και τους 36 μήνες και φαίνεται ότι ανοίγει τον δρόμο για γενικευμένη κράτηση αιτούντων άσυλο στα νησιά.

Καταργείται πλέον από τις ευάλωτες ομάδες η κατηγορία των ατόμων με μετατραυματικό στρες. Αυστηροποιείται υπέρμετρα η διαδικασία της γνωμάτευσης της ευαλωτότητας. Οι ευάλωτοι δεν εξαιρούνται πλέον από την συντετμημένη διαδικασία εξέτασης στα σύνορα.

Περιορίζονται βασικά δικαιώματα φιλοξενίας και ένταξης των αιτούντων άσυλο, όπως:

- στην ελεύθερη πρόσβαση στις Δημόσιες Υπηρεσίες Υγείας: Πλέον προβλέπεται η πρόσβαση σε συγκεκριμένες μόνο υπηρεσίες, ενώ δεν θα χορηγείται ΑΜΚΑ προς διευκόλυνση των αιτούντων αλλά Κάρτα Υγειονομικής Περίθαλψης Αλλοδαπών (ΚΥΠΑ).

-στην εκπαίδευση: Προβλέπουν εκπαίδευση μόνο για ανήλικους αιτούντες άσυλο αντί για ανήλικους πολίτες τρίτων χωρών, όπως ορίζαμε εμείς στον Ν.4540/2018. Παραβλέπουν έτσι την καθολικότητα του δικαιώματος στην εκπαίδευση και την υποχρέωση του κράτους να παρέχει πρόσβαση σε όλα το παιδιά σύμφωνα με τη Σύμβαση του ΟΗΕ για τα Δικαιώματα του Παιδιού.

- στην πρόσβαση στην αγορά εργασίας: Εμείς δίνουμε το δικαίωμα εξαρχής στους αιτούντες με την έκδοση ΑΜΚΑ και ΑΦΜ. Πλέον θα έχουν δικαίωμα για εργασία, μόνο αν παρέλθουν 6 μήνες από την έκδοση του δελτίου αιτούντος άσυλο. Το δικαίωμα θα ανακαλείται αυτοδικαίως, σε περίπτωση απορριπτικής απόφασης α’ βαθμού.

Προβλέπονται προβληματικές αλλαγές στη σύνθεση των Επιτροπών. Στην τριμελή Επιτροπή και τα τρία μέλη θα είναι πλέον διοικητικοί δικαστές, αντί για δύο δικαστές και ένα μέλος οριζόμενο από την Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ. Παράλληλα, για πρώτη φορά προβλέπεται και μονομελής σύνθεση με μόνον έναν Δικαστή: Η διάταξη αυτή είναι αντισυνταγματική.

Τέλος, το παραμύθι της ΝΔ ότι «για πρώτη φορά ένας ενιαίος νόμος για το άσυλο», δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα, καθώς η Κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ, ήταν αυτή που ενσωμάτωσε τις δύο Οδηγίες της Ε.Ε. για τις συνθήκες υποδοχής και φιλοξενίας των αιτούντων, σε δύο ολοκληρωμένα νομοθετήματα τον Ν. 4375/2016 και τον Ν. 4540/2018 αντίστοιχα.

Η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ παρά τις δυσκολίες και παραλείψεις, κατάφερε να διαχειριστεί το προσφυγικό με όρους ανθρωπιάς και αποτελεσματικότητας. Ο Αλέξης Τσίπρας έθετε το θέμα σε όλες τις Συνόδους Κορυφής και η Ελλάδα βρέθηκε στο επίκεντρο της παγκόσμιας ειδησεογραφίας με την επίσκεψη του Πάπα και του Πατριάρχη Βαρθολομαίου στη Λέσβο. Διεθνοποίησε το θέμα σε αντίθεση με την ΝΔ, που ΘΑ... το πράξει. Αλλά σε ποιους θα απευθυνθεί ο κ. Μητσοτάκης; Στα αδερφά κόμματα, της ΝΔ που αυτά έκλεισαν τα σύνορα σε βάρος της Ελλάδας; Στους Όρμπαν, Κουρτς και Σαλβίνι, που είναι οι ομοϊδεάτες του;

Η ΝΔ επιβεβαιώνει την παντελή έλλειψη προετοιμασίας αλλά και σχεδιασμού για το μείζον αυτό θέμα. Ξεκίνησε την πολιτική της για το προσφυγικό καταργώντας το αυτοτελές Υπουργείο Μεταναστευτικής Πολιτικής. Με τον τρόπο αυτό υποβάθμισε τη σημασία του ζητήματος, ενώ η υπαγωγή του χαρτοφυλακίου στο Υπουργείο Προστασίας του Πολίτη δείχνει ότι η νέα κυβέρνηση επιθυμεί να διαχειριστεί το θέμα με όρους καταστολής. Πριν από ένα μήνα έβγαλε απόφαση το ΚΥΣΕΑ ότι θα καταργήσει τις δευτεροβάθμιες επιτροπές ασύλου για να το μαζέψει άρον άρον στη συνέχεια, όταν έγινε αντιληπτή η γκάφα. Τώρα μιλά απλά αόριστα για επίσπευση διαδικασίας ασύλου. Προφανώς και χρειάζεται επίσπευση, αλλά όχι με εκπτώσεις στο διεθνές και ενωσιακό δίκαιο. Η κυβέρνηση προχωρά σε μέτρα τα οποία αποσκοπούν μονάχα σε επικοινωνιακή διαχείριση, για να δείξει δήθεν αυστηροποίηση του πλαισίου, ενώ γνωρίζουμε από τη διεθνή πρακτική ότι αυτή η λογική είναι εξόχως αναποτελεσματική. Αντιθέτως, θα δημιουργήσουν εκρηκτικό κλίμα τόσο σε πρόσφυγες και μετανάστες, όσο και στις τοπικές κοινωνίες, ενώ παράλληλα θα αμαυρώσουν τη διεθνή εικόνα της Ελλάδας.

Πρόκειται, για ένα σοβαρό πισωγύρισμα στα ανθρώπινα δικαιώματα και στο κράτος δικαίου.