Η Ευρώπη έσωσε τις τράπεζες, τώρα πρέπει να σώσει τους πολίτες

«Οταν ζει κανείς μέσα στη φτώχεια και τη μιζέρια όχι μόνο δεν νοιάζεται για την ειρήνη, αλλά και είναι έτοιμος να ακολουθήσει τον οποιονδήποτε και να πιστέψει το ο,τιδήποτε», αναφέρει σε άρθρο του προς το ΑΠΕ-ΜΠΕ ο Γιώργος Ντάσης, πρώην πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής (ΕΟΚΕ), προερχόμενος από τον κλάδο των συνδικαλιστών και εργαζομένων. Ο κ. Ντάσης τονίζει ότι το 27% του πληθυσμού της ΕΕ κάτω των 18 ετών διατρέχει τον κίνδυνο της φτώχειας και αναγνωρίζει ότι η κοινωνική πολιτική ΕΕ αποδείχθηκε ανεπαρκής.

Καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να μην κρύβεται πίσω από την αρχή της επικουρικότητας και «να καταρτίσει οδηγία-πλαίσιο για τη θέσπιση ελάχιστου εισοδήματος, εγγυημένου από την ΕΕ, για όλους τους πολίτες που ζουν στην επικράτειά της, βάσει της γνωμοδότησης που υιοθέτησε η ΕΟΚΕ τον Φεβρουάριο του 2019».

«Η ενωμένη Ευρώπη, που είναι η μοναδική ευκαιρία να ζήσουμε ειρηνικά δεν πρόκειται να μείνει ενωμένη εάν υπάρχουν εκατομμύρια πολίτες που ζουν υπό συνθήκες φτώχειας ή διατρέχουν κίνδυνο φτώχειας», προειδοποιεί για να καταλήξει «Η Ευρώπη έσωσε τις τράπεζες, τώρα πρέπει να σώσει τους πολίτες.»

Ολόκληρο το άρθρο του Γ. Ντάση* στο ΑΠΕ-ΜΠΕ

Η Ευρώπη έσωσε τις τράπεζες. Τώρα πρέπει να σώσει τους πολίτες.

Η θέσπιση ελάχιστου εισοδήματος εγγυημένου από την ΕΕ, θα απέστελλε ένα απτό μήνυμα προς τους πολίτες που θα κατεδείκνυε ότι η Ένωση είναι εδώ για αυτούς

Τα χρόνια κατά τα οποία σχεδόν το σύνολο των πολιτών των κρατών μελών της ΕΕ ήταν υπέρ της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης βρίσκονται πολύ πίσω μας. Σήμερα, η διαδικασία ολοκλήρωσης φαίνεται να είναι αναστρέψιμη. Ωστόσο, το γεγονός ότι κατορθώσαμε να ζήσουμε ειρηνικά κατά τις τελευταίες επτά δεκαετίες το χρωστούμε σε αυτήν ακριβώς την Ένωση.

Αλλά τώρα τι γίνεται; «Κανένας πολίτης δεν μπορεί να ερωτευθεί την εσωτερική αγορά», όπως είχε πει πολύ ορθά ο Jacques Delors.

Όταν ζει κανείς μέσα στη φτώχεια και τη μιζέρια όχι μόνο δεν νοιάζεται για την ειρήνη, αλλά και είναι έτοιμος να ακολουθήσει τον οποιονδήποτε και να πιστέψει το οτιδήποτε.

Έτσι λοιπόν, εκατομμύρια πολίτες ψηφίζουν υπέρ πολιτικών κομμάτων που υποδαυλίζουν, άμεσα ή έμμεσα, το μίσος και ζητούν το κλείσιμο των συνόρων ως λύση για τα οικονομικά και τα κοινωνικά προβλήματα, ενώ ―εάν το σκεφτούμε καλύτερα― το επόμενο βήμα αυτών των πολιτικών δυνάμεων θα είναι η κήρυξη πολέμου εναντίον των γειτονικών τους χωρών.

Παρά το Brexit, δεν είναι ακόμη πολύ αργά για να πεισθούν οι πολίτες ότι το μέλλον τους και το μέλλον των παιδιών τους βρίσκεται σε μια Ευρώπη δημοκρατική, πιο ενωμένη και περισσότερο αλληλέγγυα.

Προς τον σκοπό αυτό, χρειάζονται επειγόντως κοινές πολιτικές, ιδίως όσον αφορά τις εξωτερικές σχέσεις, την άμυνα, τη βιομηχανία και την τεχνολογία, τη μετανάστευση και το άσυλο, αλλά και την εκπαίδευση.

Είναι προπαντός εξαιρετικά επείγον να επικεντρώσουμε περισσότερο την προσοχή μας στα άτομα που είτε ζουν υπό συνθήκες φτώχειας είτε διατρέχουν κίνδυνο φτώχειας διότι, παρά την οικονομική ανάκαμψη που παρατηρείται κατά τα τελευταία χρόνια, το ποσοστό φτώχειας παραμένει σε ανησυχητικά επίπεδα στα πλειονότητα των κρατών μελών της Ένωσης.

Τα αριθμητικά στοιχεία είναι άκρως ανησυχητικά: το 22,5% του πληθυσμού της ΕΕ διατρέχει κίνδυνο φτώχειας ή αποκλεισμού- πάνω από 6 εκατομμύρια νέοι (ηλικίας 15 έως 24 ετών) βρίσκονται εκτός απασχόλησης, εκπαίδευσης ή κατάρτισης- 26 εκατομμύρια παιδιά ζουν στην Ευρώπη υπό συνθήκες φτώχειας και αποκλεισμού. Αντιπροσωπεύουν το 27% του πληθυσμού της ΕΕ κάτω των 18 ετών.

Το 2015, ο Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής κ. Jean-Claude Juncker, εγκαινίασε το Επενδυτικό Σχέδιο για την Ευρώπη που φέρει το όνομά του και είχε θετικά αποτελέσματα σε όλες σχεδόν τις χώρες της ΕΕ. Οι κοινωνικές πρωτοβουλίες που ανέλαβε η Επιτροπή Juncker δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να υποτιμηθούν, αλλά πρέπει ωστόσο να αναγνωριστεί ότι το πρόβλημα της φτώχειας δεν έχει ακόμη επιλυθεί ούτε κατά διάνοια.

Η ανοικτή μέθοδος συντονισμού (ΑΜΣ), η οποία θεωρήθηκε βασικό εργαλείο για την καταπολέμηση της φτώχειας, αποδείχθηκε εντελώς ανεπαρκής.

Όσο για την επικουρικότητα, φτάνει πια η υποκρισία: η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεν μπορεί να την χρησιμοποιεί ως δικαιολογία για να μην προτείνει ένα δεσμευτικό ευρωπαϊκό μέσο εστιασμένο στην αποτελεσματική καταπολέμηση της φτώχειας και της μιζέριας.

Έχοντας επίγνωση της σοβαρότητας αυτής της κατάστασης, η Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή υιοθέτησε τον Φεβρουάριο του 2019, με ευρεία πλειοψηφία, μια γνωμοδότηση με την οποία καλεί την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να καταρτίσει οδηγία-πλαίσιο με σκοπό τη θέσπιση ελάχιστου εισοδήματος, εγγυημένου από την ΕΕ, για όλους τους πολίτες που ζουν στην επικράτειά της.

Η θέσπιση μιας τέτοιας οδηγίας εντάσσεται πλήρως στο πλαίσιο της «Ευρώπης

κοινωνικού τριπλού Α» που είχε αναγγείλει ο Πρόεδρος κ. Juncker και θα απέστελλε ένα απτό μήνυμα

προς τους πολίτες που θα κατεδείκνυε ότι η Ένωση είναι εδώ για αυτούς. Μια τέτοια οδηγία θα παρείχε, εξάλλου, τη δυνατότητα

να γενικευθούν, να υποστηριχθούν και να καταστούν αξιοπρεπή (επαρκή) τα συστήματα ελάχιστου

εισοδήματος στα κράτη μέλη.

Η εν λόγω οδηγία θα διαμόρφωνε ένα πλαίσιο αναφοράς για τη θέσπιση επαρκούς ελάχιστου εισοδήματος, προσαρμοσμένου στο επίπεδο και στον τρόπο ζωής της κάθε χώρας, και θα λάμβανε υπόψη στοιχεία κοινωνικής ανακατανομής, φορολογίας και βιοτικού επιπέδου, σύμφωνα με έναν προϋπολογισμό αναφοράς, η μεθοδολογία του οποίου θα καθοριστεί σε ευρωπαϊκό επίπεδο.

Η θέσπιση ελάχιστου εισοδήματος αποτελεί εξόχως πολιτικό ζήτημα και στηγνωμοδότηση που υιοθετήθηκε επισημαίνουμε, μεταξύ άλλων, τα εξής:

- το δικαίωμα στην εργασία πρέπει να παραμείνει θεμελιώδες δικαίωμα, ως κεντρικό στοιχείο χειραφέτησης και οικονομικής ανεξαρτησίας?

- το αξιοπρεπές ελάχιστο εισόδημα είναι κατά βάση ένα προσωρινό αλλά ουσιαστικό στοιχείο το οποίο έχει ως στόχο την ένταξη/επανένταξη των ατόμων στην αγορά εργασίας μέσω ενεργητικών μέτρων- πρόκειται για εμβληματικό μέτρο για την κοινωνική αξιοπιστία της Ευρωπαϊκής Ένωσης-

- η προσαρμογή, η κάλυψη και η πρόσβαση στο ελάχιστο εισόδημα εξακολουθούν να συνιστούν μείζονες προκλήσεις για τα κράτη μέλη κατά τις δράσεις ανάπτυξης των αντίστοιχων συστημάτων τους. Τα συστήματα αυτά πρέπει να στηριχθούν και, εν ανάγκη, να συμπληρωθούν σε ευρωπαϊκό επίπεδο.

Μια ενωμένη και ολοκληρωμένη Ευρώπη είναι η μοναδική μας ευκαιρία για να συνεχίσουμε να ζούμε ειρηνικά. Ωστόσο, η ενότητα δεν πρόκειται να επιβιώσει εάν υπάρχουν εκατομμύρια πολίτες που είτε ζουν υπό συνθήκες φτώχειας είτε διατρέχουν κίνδυνο φτώχειας.

Η Ευρώπη έσωσε τις τράπεζες. Τώρα πρέπει να σώσει τους πολίτες, παρέχοντάς τους τη δυνατότητα να ζουν με αξιοπρέπεια.

Γιώργος Ντάσης*

Πρώην Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής και εισηγητής της γνωμοδότησης πρωτοβουλίας Για μία ευρωπαϊκή οδηγία πλαίσιο σχετικά με τη θέσπιση ελάχιστου εισοδήματος